AKP, Türkiye'de doğurganlık oranının nüfus yenilenme eşiği olan 2,1'in altına düşmesini temel alarak doğurganlığı teşvik edecek bir formül arıyor.
Bu konuda en önemli seçenek, halen dört ay olan ücretli doğum izni süresinin çocuk sayısına bağlı olarak kademeli olarak artırılmasıdır.
Muhalefet partileri, Türkiye'deki zorlu ekonomik koşullar ve kadınların iş güvencesi sorunları nedeniyle sadece doğum izni süresinin artırılmasının çözüm olmayacağı görüşünde.
ERDOĞAN'IN ÜÇ OĞLU İÇİN İTİRAZI DEĞİŞTİRİLMEDİ
AKP iktidara geldikten sonra “doğum kontrolü” politikalarından vazgeçti.
Bazı konuşmalarında doğum kontrol yöntemlerini “ihanet” olarak nitelendiren, hatta “Neslimizi kurutmaya çalıştılar” diyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, her fırsatta “en az 3 çocuk” tavsiyesinde bulunduğu biliniyor.
Ancak Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verileri bu taleplerin karşılanmadığını gösteriyor.
TÜİK verilerine göre Türkiye'de 2001 yılında 2,38 olan doğurganlık hızı, 2023 yılında nüfus yenileme eşik değeri olan 2,1'in altına düşerek 1,51'e geriledi.
Erdoğan, son olarak 20 Mayıs kabine toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada, Türkiye'de doğurganlık oranının nüfus yenileme eşiğinin altına düştüğünü vurguladı ve bu durumu “varoluşsal bir tehdit, felaket” olarak nitelendirdi.
MKYK'DA GÖRÜŞÜLDÜ, ÇALIŞMA BAŞLATILDI
Erdoğan'ın açıklamasının ardından yapılan AKP (MKYK) Merkez Karar ve Yönetim Kurulu toplantısında da doğurganlık oranındaki düşüş tartışıldı.
Bazı MKYK üyeleri, çalışma koşullarının doğurganlığı teşvik edecek şekilde yeniden düzenlenmesi ve bu çerçevede toplamda 4 ay olan ücretli izin süresinin 1 yıla çıkarılması çağrısında bulunarak, esnek uzaktan çalışma seçeneklerinin değerlendirilmesini talep etti. uygun meslekler.
Ayrıca özel sektörde çalışan kadınların iş güvencesi ve kıdem tazminatı endişesi nedeniyle çocuk sahibi olmaktan kaçındıkları tespit edilmiştir.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in de nüfus artırma politikalarına destek verdiği belirtildi.
DOĞUM İZNİNDE KADEMELİ ARTIŞ KONUŞULUYOR
MKYK'da yapılan değerlendirmelerin ardından yetkili bakanlıklar olan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın bu konu üzerinde çalışma yapması kararlaştırıldı.
BBC TürkçeAKP çalışanları, doğurganlıktaki düşüşün sadece Türkiye'ye özgü bir durum olmadığını, birçok gelişmiş Avrupa ülkesinde nüfusun da yaşlandığını ve Türkiye'nin de “yaşlı nüfus” tehdidiyle karşı karşıya olduğunu vurguladı.
Bu bağlamda ücretli doğum izni süresinin artırılması doğurganlığı artırmaya yönelik teşviklerden biri olarak değerlendirilmekte ve bu konuda çeşitli formüller tartışılmaktadır.
En önemli seçenek doğum izninin çocuk sayısına göre kademeli olarak arttırılmasıdır.
AKP kadrosu bu formülü şöyle açıklıyor:
“Çocuk, anne-baba sevgisine ve şefkatine en çok 0-3 yaş grubunda ihtiyaç duyar. Ancak annesinin işi nedeniyle anaokuluna gitmek zorunda kalır. En az 3 yaşına gelene kadar annesinin yanında kalmalıdır.
“Devletin bu anlamda kolaylık sağlaması, teşvik etmesi lazım. Bu nedenle doğum izninde kademeli artış uygulanabilir. Örneğin doğum izni ilk çocuk için 8 aya, ikinci çocuk için 10 aya, üçüncü çocuk için ise 1 yıla kadar çıkarılabilir.”
AKP kaynaklarından edinilen bilgiye göre, doğum izni süresinin artırılmasının idari düzenleme olarak kabul edilebileceği düşünülürken, gerekirse yasal değişiklik yapılması da bekleniyor.
Özel sektörde çalışan kadınlara iş güvencesi, kıdem tazminatı ve diğer özlük haklarının sağlanması konusunda destek sağlanabileceği belirtiliyor.
Bu desteğin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın aile destek programı bütçesinden yararlanarak sağlanması ihtimalini değerlendiriyoruz.
MUHALEFERE GÖRE YAPRAKLARIN ARTIRILMASI ÇÖZÜM DEĞİLDİR
Muhalefet partileri ise sadece doğum izni süresini artırmanın sorunu çözmeyeceği görüşünde.
Türkiye'nin zor ekonomik koşullarının yanı sıra, kadınların istihdamı ve eğitimine ilişkin sorunların da doğurganlık oranının azalmasında en önemli etken olduğu düşünülüyor.
İktidarın ideolojik gerekçelerle nüfus artışını teşvik ettiği ve mülteciler nedeniyle “demografinin değişeceği” endişesi vurgulanıyor.
“BABALARA DOĞUM İZNİ VERİLMELİ”
Ana muhalefet partisi CHP'ye göre sadece izin süresinin uzatılması ya da maddi destek doğurganlığın artırılması için yeterli değil.
Çocuk sahibi olmak istemeyen ailelerin önündeki en büyük engel yoksulluk olarak görülüyor. Ailelerin hâlâ okullarda ücretsiz yemek sağlayamadığı, gençlerin işsizlik nedeniyle gelecekten korktukları belirtilerek, ailelerin tüm bu nedenlerle çok çocuk istemediği belirtiliyor.
Gelecekteki çocukların ve aile bütçelerinin sağlıklı gelişimi için kadınların ekonomik özgürlüğünün şart olduğunu vurgulayan CHP heyeti, AKP'nin yıllardır kadınları çalışma hayatından soyutlayan politikalar izlediğini savunuyor.
Bu nedenle çocuğun bakım yükünün babayla eşit olarak paylaşılabilmesi için babaya tatil hakkı, ücretsiz yemek ve bebek bezi desteği gibi teşvik yöntemleri öneriliyor.
DEM Partisi'nin de CHP'yle benzer kaygıları olduğu ve çocuk sayısını artırma teşvikinin arkasında “kadınları eve kapatmak, kadınları kuluçka makinesi olarak görmek” düşüncesinin olduğu ileri sürülüyor.
Bakıcıların ücretlerinin maaşlarını aşması nedeniyle pek çok kadının işini bırakmak zorunda kaldığı, kadın istihdamı ve ücret politikası değiştirilmeden sadece izin süresinin artırılmasıyla nüfus artışının sağlanamayacağı vurgulanıyor.
İYİ ekibine göre sorunun temelinde ekonomik yetersizlikler ve kadın istihdamı yatıyor:
“Asgari 17 bin lira maaşla doğum iznini 1 yıldan 5 yıla çıkarırsanız doğurganlığı artıramazsınız. Bakım, eğitim ve iş sağlayabilirseniz bunu yapabilirsiniz. “Bunların olmadığı durumda tek başına bu tür dayatmalarla nüfusun arttırılması mümkün değildir.”
ÜCRETLİ VE ÜCRETSİZ DOĞUM İZNİ NE KADAR SÜRER?
Türkiye'de halihazırda kamu ve özel sektörde doğumdan önce 2 ay ve doğumdan sonra 2 ay olmak üzere 4 ay ücretli doğum izni uygulanmaktadır.
Devlet çalışanları dilerlerse 2 yıla kadar ücretsiz doğum izni alırken, özel sektör çalışanları dilerlerse 6 aya kadar ücretsiz doğum izni alabiliyor.